ThrottleStop ile Undervolt ve İşlemci Optimizasyon Rehberi (Part 1)

[✪ Alper Hüda Osmanoğlu ✪]

ThrottleStop, Kevin Glynn tarafından geliştirilen bir işlemci düzenleyici programıdır ve temel olarak modern bilgisayarlarda karşılaşılan üç ana tür CPU throttling'ine (Termal, Güç Sınırlaması ve VRM) karşı mücadele etmek amacıyla tasarlanmıştır. Bu program, Voltaj Kontrolü, Güç Sınırlaması, İşlemci Düzenleyici gibi faktörlere müdahale ederek işlemci performansını optimize etmek için kullanılır.

Bu konuda temel olarak undervolt işleminden bahsedeceğim. Konunun ikinci partında Turbo Frekans düzenleme ve kullanım modlarından da  bahsedeceğim.

Öncelikle birkaç durum üzerinde konuşmak istiyorum:,

CPU Throttling : Throttling işlemci ısınması sonucu donanımı korumak için frekansını düşürmesi işlemidir. İyi soğutulmamış veya iyi konfigüre edilmemiş laptoplarda daha sık görülen bu durum performans düşmesi ve oyunlarda yaşanılan FPS kaybı ve takılma problemlerinin temel sebebidir. Undervolt işlemi işlemcinin sıcaklığını düşürdüğü için throttle işleminin önüne geçer ve laptoplarda daha uzun bir ömür ve performans vaad eder.

Undervolt İşlemi: Bu rehberde anlatılan undervolt işlemi sadece Intel işlemcili laptoplar için geçerlidir. Bu işlem, işlemcinin çalışma voltajını düşürerek sıcaklıkları azaltmayı ve batarya ve performansı optimize etmeyi amaçlar.

(Casper C900 cihazımda 10 -15 derecelik gözle görülür bir sıcaklık düşüşü sağladım.

Undervolt'un Güvenliği: Undervolt işlemi, işlemciye kalıcı hasar bırakmaz ve genellikle zararsız bir işlemdir. Ancak, undervolt işlemi sırasında sistemdeki istikrarsızlık nedeniyle Mavi Ekran (BSoD) veya sistem donması gibi sorunlar yaşanabilir. Bu durumlar, undervolt ayarlarının stabil olmadığını gösterir. Bu tür durumlarla karşılaşıldığında, sistem Power tuşuna basılı tutularak kapatılmalıdır.

Performans Etkisi: Undervolt işlemi Performansı düşürmez, aksine sıcaklıkları düşürdüğü için Throttle'dan kurtulmayı sağlar ve bu da performansın artmasına katkıda bulunur.

Kilitli Ayarlar: Bazı sistemlerde undervolt ve diğer ayarlara erişim kısıtlı olabilir. Bu durumun birçok sebebi olabilir. Bu durumda,benimle iletişime geçebilirsiniz.

Garanti ve Undervolt: Undervolt işlemi, genellikle garantiyi bozmaz veya etkilemez. Eğer garanti konusunda endişeleriniz varsa, garantiye göndermeden önce undervolt ayarlarını geri almak iyi bir uygulama olabilir.

Sıcaklık ve Donanım İlişkisi: Undervolt işlemi sıcaklık üzerinde önemli bir etkiye sahiptir, ancak sıcaklık sorunları donanım konfigürasyonu ve bakımına da bağlıdır. Termal konfigürasyon ve bakım faktörleri, sistemdeki sıcaklık performansını etkileyebilir.

ThrottleStop menüleri:

Set Multipler : İşlemci Çarpanıdır. Resimdeki 37 örnek değeri için maksimum işlemci frekansı 3700Mhz Olacaktır.(37X100Mhz)

Speed Shift – EPP (Energy Performance Preference): Intel'in Skylake ile başlayarak kullanılmaya başlayan düşük seviyeli bir işlemci düzenleyici yöntemidir. Speed Shift – EPP, 0 ile 255 arasındaki değerlerle çalışır. Bu değerlerde 0, CPU'nun maksimum frekansını tercih edeceği anlamına gelir (eğer "disable turbo" seçeneğini seçmemişseniz, bu Turbo frekansına karşılık gelir). 255 ise sistemın CPU'yu en düşük temel saat hızlarında çalıştırmayı tercih edeceği anlamına gelir.

İşte bazı önerilen değerler:

0-32: Performans için önerilir. Bu aralık, CPU'nun maksimum performansını elde etmek isteyen kullanıcılar için uygundur.

128: Dengeli bir kullanım için önerilir. Bu değer, performans ile enerji tasarrufu arasında bir denge sağlamak isteyen kullanıcılar için ideal olabilir.

128-255: Güç tasarrufu için önerilir. Bu aralık, enerji tasarrufu odaklı kullanıcılar için uygundur, ancak performanstan ödün verilebilir.

Disable Turbo: İşlemci Turbo Frekansını devre dışı bırakmak için kullanılır. Güç Tasarrufu için veya Undervolt ve termal bakım ile sıcaklıkların önüne geçemiyorsanız kullanabilirsiniz ancak performans üzerinde ciddi bir yan etki oluşturur.

C1E: İşlemci çekirdeklerinin uykuya geçmesini önler. Performans üzerinde etkili olsa da sıcaklık ve batarya üzerinde yan etki oluşturur.

FIVR : En önemli menümüz. Bu menüden Undervolt,Turbo Frekansı gibi işlemleri gerçekleştireceğiz.
TPL:Power Limit Gibi Ayarlara erişebileceğiniz bölüm.
CLR: Sıcaklık değerlerini sıfırlamak için kullanabilirsiniz.
TSBench: Değerlerinizin stabilitesini ölçmek için kullanabileceğiniz dahili benchmark aracı.

Dilerseniz Undervolt işlemine başlayalım:

-İlk olarak FIVR Bölümüne giriyoruz.

CPU Core seçiliyken 

"Unlock adjustable voltage" tikini seçiyoruz.

K Serisi İşlemciler -50 Offset Voltage
H ve HQ İşlemciler -100 Offset Voltage
U serisi işlemciler -50 Offset Voltage
Eski Nesil İşlemciler -50 Offset Voltage.

Referans Değerlerinden başlamanız pratiklik açısından kolaylık sağlayacaktır.
 

-Range tikini de kolaylık için 250 seçiyoruz.

-Casper C900 cihazımda i7 7700HQ işlemcisi bulunduğu için değeri -0.100mV olarak referans alıyorum.
-CPU ve CPU Cache değerlerini -0.100mV olarak belirleyin ve "Don't save voltages" seçeneğini işaretleyin. Ardından sağ alt köşeden "Apply" -butonuna tıklayarak FIVR bölümünden çıkın.
-TS Bench arayüzünden "Start" butonuna tıklayarak benchmark işlemini başlatın. Test sonucunda herhangi bir hata kodu veya mavi ekran hatası almadıysanız,
-CPU ve CPU Cache değerlerini -0.100mV'den -0.110mV'a artırın ve TS Bench testini tekrarlayın.
-Bu süreci her seferinde -0.010mV artırarak hata alana kadar devam ettirebilirsiniz.
-Cihazınızda -0.160 mV değerinde stabil sonuç elde ettim

NOT: Her cihaz ve işlemcide değerler farklıdır benim işlemcim sizinkinden daha verimli veya başarısız olabilir. Tek tek deneyerek uygun sonucu bulmanız gerekiyor.
-İşlem bitiminde AIDA64 ile yaklaşık 10 dakikalık stres testini başlatarak değerlerin stabilitesini kontrol edin.

-Tools kısmından Stress test arayüzünü açalım.


-CPU, FPU ve Cache seçenekleri işaretliyken 5-10 dakikalık bir stres testi yapmak işimizi görecektir.
-NOT: Testin doğruluğu için test sırasında bilgisayarınızın yüksek performans modunda olduğundan emin olunuz. (Arama kısmından "mobility center" yazarak ilgili ayara ulaşabilirsiniz.)
-Test bitiminde herhangi bir uyarı, hata veya mavi ekran almadıysanız, undervolt işlemini başarıyla tamamladınız demektir.
Sonuç:

-Eğer işlemleri doğru bir şekilde tamamladıysanız, sıcaklıklarınız düşmüş ve performansınız gözle görülür derecede artmış olmalıdır. Herhangi bir problem, ufak takılma veya donma durumuyla karşılaşırsanız, undervoltu 0.005-0.010 mV azaltmanız stabilizasyonu sağlayacaktır. Ben ufak takılmalar sonrası 0.005 mv arttırdım o yüzden son stabil değer olarak -0.155mV Değerinde kaydettim.

-Testler sonrasında FIVR kısmımdan "Save voltages inmediately" tikini tikleyiniz.
 

-Son olarak ThrottleStop'u Başlangıç servisi haline getirmemiz gerekiyor ki her sistem açıldığında ayarlarımız uygulansın.

-Start minimized ve Minimize on Close tiklerini seçelim.
-Son adımımızda Windows Arama çubuğuna Görev Zamanlayıcı yazıp uygulamayı çalıştıralım.

-Temel Görev Oluştur menüsüne girelim.
-Seçimleri Ekran görüntüsündeki gibi yapıp kaydedelim.
NOT: 4. Ekran görüntüsündeki menüde sizdeki ThrottleStop dizinini girmelisiniz.

Sonuç : Tüm işlemleri eksiksiz yerine getirdiyseniz ThrottleStop Uygulaması başlangıçta açılır hale gelmiş ve daha serin bir Dizüstü Bilgisayara kavuşmuşsunuz demektir. Takıldığınız herhangi bir aşama veya sorunuz olursa elimden geldiğince yardımcı olurum. Denemek isteyen tüm arkadaşlarıma kolaylıklar diliyorum.